Większość metali i stopów reaguje z gazową atmosferą, która je otacza. Na ich powierzchni tworzy się wtedy warstewka trudno topliwych niemetalicznych związków, szczególnie tlenków. Proces jest tym intensywniejszy, im wyższą mamy temperaturę. Warstewka ta, istniejąca zarówno na powierzchni łączonych części, jak i stopionego spoiwa lutowniczego, utrudnia w znacznym stopniu rozpływanie lutu. To z kolei uniemożliwia wytworzenie trwałego połączenia między lutowanymi częściami. Aby zapewnić wymaganą czystość łączonych powierzchni i lutu, należy zastosować odpowiedni topnik do lutowania.

Podstawowe wymagania, których spełnienie zapewni dobre działanie topników

• Topnik do lutowania nie powinien wchodzić w reakcje chemiczne z lutem (prócz przypadku lutowania reakcyjnego).
• Topnik powinien należycie oczyścić powierzchnie lutowanego przedmiotu i lutu z tlenków oraz chronić je przed dostępem atmosfery w czasie lutowania.
• Temperatura topnienia topnika powinna być niższa od temperatury topnienia lutu, a jego temperatura parowania – wyższa od niej.
• Topniki w stanie cieczy i w stanie gazowym powinny poprawiać zwilżalność powierzchni przedmiotu przez spoiwa lutownicze, czyli poprawiać rozpływność lutu.
• Topniki powinny zachowywać swe własności i swój skład chemiczny w czasie wzrostu jego temperatury przy lutowaniu.
• Topnik do lutowania nie może wywoływać silnej korozji i nie powinien wydzielać toksycznych gazów przy lutowaniu.
• Topnik do lutowania powinien łatwo wypływać na powierzchnię ciekłego lutu i umożliwiać formowanie regularnego i gładkiego lica lutowiny podczas krzepnięcia spoiwa.
• Po lutowaniu żużel topnikowy okrywający złącze lutowane powinien być możliwie łatwo usuwalny.
• Wzajemne przyciąganie między ciekłym topnikiem a lutowanym metalem powinno być mniejsze niż przyciąganie między lutowanym metalem a ciekłym lutem. To warunkuje łatwe wypieranie topnika z powierzchni metalu przez lut.

Ze względu na przeznaczenie topniki lutownicze dzielą się na dwie podstawowe grupy:

• Topniki do lutowania miękkiego
• Topniki do lutowania twardego

Topniki do lutowania miękkiego
Klasyfikacja topników do lutowania miękkiego według ich głównych składników wg PN-EN 29454-1:2000

Topniki do lutowania twardego

Klasyfikacja topników do lutowania twardego według PN-EN 1045:2001